Zgodnie z art. 28 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych należności z tytułu składek mogą być umarzane w całości lub w części przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych tylko w przypadku ich całkowitej nieściągalności. Całkowita nieściągalność, zachodzi, gdy:

1. dłużnik zmarł nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości nie podlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia i jednocześnie nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie,
   
2. sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika lub umorzył postępowanie upadłościowe z przyczyn, o których mowa w art. 13 oraz w art. 218 § 1 pkt 1 i § 2 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe (Dz. U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512, z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 85, poz. 426, z 1996 r. Nr 6, poz. 43, Nr 43, poz. 189, Nr 106, poz. 496 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 54, poz. 349, Nr 117, poz. 751, Nr 121, poz. 770 i Nr 140, poz. 940 oraz z 1998 r. Nr 117, poz. 756),
   
3. w przypadku dłużników - osób prawnych nastąpiło wykreślenie dłużnika z właściwego rejestru osób prawnych, przy jednoczesnym braku majątku, z którego można by egzekwować należność, i jednocześnie nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie,
   
4. nie nastąpiło zaspokojenie należności w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym,
   
5. całkowitą nieściągalność stwierdził urząd skarbowy, właściwy do prowadzenia postępowania egzekucyjnego,
   
6. jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwot przekraczających koszty egzekucji.

Należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami składek na te ubezpieczenia mogą być w uzasadnionych przypadkach umarzane pomimo braku ich całkowitej nieściągalności.

Umorzenie składek powoduje także umorzenie odsetek za zwłokę, kosztów upomnienia i dodatkowej opłaty.

Jednakże warto zauważyć, że przepis używa sformułowania "może umorzyć" - oznacza to, iż do uznania ZUS pozostawiono, czy daną zaległość umorzyć czy też nie czy też umorzyć w części, nawet jeśli zachodzą przesłanki z art. 28 ustawy. Organ nie ma bowiem obowiązku umarzania składek, pozostawione jest to do jego oceny.


Jeśli chodzi o zaległości podatkowe, to jeżeli nie zostały one spłacone po podziale środków otrzymanych z likwidacji masy upadłościowej urząd skarbowy może zmierzać do ich całkowitego ściągnięcia aż do chwili przedawnienia się tych zobowiązań. Należy mieć na uwadze, że stan upadłości nie zmienia obowiązków podatkowych w odniesieniu do urzędu skarbowego. Podatnik ogłaszający upadłość nadal ma obowiązek do zapłaty podatków.

Jednak Ordynacja podatkowa przewiduje pewne zwolnienie. W art. 67d § 1 Ordynacji podatkowej napisane jest, że organ podatkowy może z urzędu udzielać ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, o których mowa w art. 67a § 1 pkt 3, jeżeli kwota zaległości podatkowej nie została zaspokojona w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym. Powołany art. 67a § 1 pkt 3 mówi , że organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Należy przy tym pamiętać , że umorzenie zaległości podatkowej spowoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.

W celu poznania procedury ogłoszenia upadłości jednoosobowej działalności gospodarczej, prosimy o zapoznanie się z poniższym artykułem:

Ogłoszenie upadłości wobec osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą

• Art. 28 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2007r., Nr 11, poz. 74 z późn. zm.)
• Art. 67a, 67b, 67d ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. 2005r., Nr 8, poz. 60 z późn. zm.)